Tăng huyết áp (THA) là căn bệnh khá phổ biến trên thế giới. Bệnh xuất hiện khi áp lực của máu lên thành động mạch quá cao , và có thể gây ra nguy hiểm đến mạch máu hay những cơ quan khác trong cơ thể. Tăng huyết áp được chia làm hai loại, đó là: tăng huyết áp thứ phát (có nguyên nhân) và tăng huyết áp nguyên phát (không rõ nguyên nhân). Trong đó, 90%-95% người mắc bệnh THA không rõ nguyên nhân; còn lại 5%-10% tìm ra nguyên nhân
Điểm khác biệt là tăng huyết áp có nguyên nhân thì chữa triệt để được. Ví dụ: Tăng huyết áp do hẹp động mạch thận thì sau khi nong động mạch hẹp, huyết áp bình thường trở lại, không phải uống thuốc lâu dài. Dưới đây là những yếu tố khiến huyết áp tăng cao ở mỗi người.

Di truyền

Nếu gia đình bạn có lịch sử bị cholesterol cao, đây có thể là lý do khiến bạn nên bắt đầu quan tâm, lo lắng. Dạng huyết áp cao do di truyền có thể dẫn đến các vấn đề sức khỏe đối với người trẻ tuổi. Trong gia đình nếu ông, bà, cha, mẹ bị bệnh THA thì con cái có nguy cơ mắc bệnh này nhiều hơn. Vì vậy, những người mà tiền sử gia đình có người thân bị THA càng cần phải cố gắng loại bỏ các yếu tố nguy cơ. Như vậy mới có thể phòng tránh được bệnh THA.

Giới tính

Nam giới có nguy cơ mắc bệnh tăng huyết áp cao hơn phụ nữ. Điều này không có nghĩa là phụ nữ không cần lo lắng vì nguy cơ của bạn cũng không hề thấp. Trước tuổi 50, tỉ lệ nam giới mắc bệnh THA nhiều hơn so với phụ nữ. Tuy nhiên sau tuổi 55, phái yếu lại thường bị bệnh nhiều này hơn phái mạnh. Phụ nữ trong độ tuổi 20 đến 40 tuổi thường không bị các bệnh về cao huyết áp và tim mạch do có sự bảo vệ của estrogen (hormone giới tính nữ), còn sau tuổi 55 nữ giới bắt đầu bước vào thời kỳ mãn kinh và tiền mãn kinh. Bác sĩ cho biết thay đổi nội tiết tố, sự chênh lệch ở buồng trứng, nội tiết của tinh hoàn, nhiễm sắc thể giới tính là nguyên nhân dẫn đến tăng huyết áp.

Thừa cân

Thừa cân, béo phì là một trong những nguyên nhân hàng đầu của bệnh THA. Những người tích tụ mỡ quanh bụng, hông và đùi cũng có nguy cơ bị huyết áp cao. Những người béo phì có nguy cơ bị THA cao gấp từ 2 đến 6 lần những người có trọng lượng trong giới hạn bình thường. Cân nặng có quan hệ khá tương đồng với bệnh THA, người béo phì hay người tăng cân theo tuổi cũng làm tăng nhanh huyết áp vì vậy chế độ làm việc, ăn uống hợp lý và luyện tập thể dục thể thao thường xuyên sẽ tránh dư thừa trọng lượng cơ thể, đồng thời cũng là biện pháp rất quan trọng để giảm nguy cơ gây THA, nhất là ở những người cao tuổi.
Bên cạnh đó, lối sống tĩnh tại cũng được coi là một nguy cơ của bệnh THA. Việc vận động hằng ngày đều đặn từ 30 – 45 phút mang lại lợi ích rõ rệt trong giảm nguy cơ bệnh tim mạch nói chung và bệnh THA nói riêng.

Ăn mặn

Ăn mặn là yếu tố nguy cơ của THA. Vì ăn mặn sẽ làm tăng tính thấm của màng tế bào đối với natri, ion natri sẽ chuyển nhiều vào tế bào cơ trơn của thành mạch máu, gây tăng nước trong tế bào, tăng trưowng lực cơ thành mạch, gây co mạch, tăng sức cản ngoại vi, dẫn đến THA. Ví dụ điển hình là người dân sống trên các đảo phía Bắc của Nhật Bản ăn muối nhiều hơn bất cứ ai trên thế giới và có tỷ lệ mắc bệnh tăng huyết áp vô căn cao nhất thế giới. Ngược lại, những người không thêm muối vào thức ăn của họ hầu như không có dấu hiệu của tăng huyết áp vô căn. Đối với người bình thường nên ăn 5 – 6g muối/ ngày, đối với những người bị THA nên ăn nhạt, từ 2 – 3g muối/ ngày.

Rượu bia, thuốc lá

Uống rượu, bia quá mức cũng là yếu tố nguy cơ gây bệnh tim mạch nói chung và bệnh THA nói riêng. Đối với những người phải dùng thuốc để điều trị THA thì uống rượu, bia quá mức hoặc nghiện rượu sẽ làm mất tác dụng của thuốc hạ áp, như vậy làm cho bệnh càng nặng hơn. Ngoài ra, uống rượu, bia quá mức còn gây bệnh xơ gan và các tổn thương thần kinh nặng nề khác từ đó gián tiếp gây THA.Vì vậy, không nên uống quá nhiều rượu, bia để phòng bệnh THA. Hàng ngày, mỗi người có thể uống khoảng 30ml rượu mạnh hoặc 50ml rượu vang hoặc 300ml bia. Nếu uống nhiều hơn sẽ là yếu tố nguy cơ mắc bệnh THA.
Bên cạnh đó, chất nicotin trong thuốc lá làm tăng huyết áp và nhịp tim, hẹp động mạch và xơ cứng thành mạch, đồng thời khiến máu dễ bị đóng cục. Điều đó sẽ tạo áp lực lên tim và khiến bạn bị đau tim hoặc đột quỵ.

Căng thẳng

Căng thẳng tâ lý (Stress) là yếu tố nguy cơ gây nên xơ vữa động mạch và THA. Căng thẳng về tâm lý gây tăng hoạt động của hệ thần kinh giao cảm và do vậy gây ảnh hưởng xấu đến thành mạch, làm rối loạn tuần hoàn và tăng nguy cơ gây tổn thương các tế bào nội mạc, làm tăng tính thấm của tế bào nội mạc và do vậy làm tăng nguy cơ lắng đọng LDL-C gây hình thành và phát triển vữa xơ động mạch.
Một nghiên cứu mới chứng minh rằng đàn ông có vợ thì khả năng cao bị cao huyết áp tâm thu, với nữ giới thì không. Trái tim của người phụ nữ không bao giờ bị ảnh hưởng do mức độ căng thẳng khi đối diện với bạn đời. Bên cạnh đó, công việc căng thẳng, ngồi nhiều trong văn phòng hoặc những nguyên nhân khác gây áp lực trong đời sống có thể làm thay đổi huyết áp của bạn. Do vậy, hãy bình tĩnh và thư giãn, tìm cách cân bằng cuộc sống để tránh stress.

—————